7 december 2020
Waarom natuur in de stad?
Door hun complexiteit, heterogeniteit en de constante verstoringen die er plaatsvinden, zijn stedelijke centra geen populaire locatie voor dier- en plantensoorten. De menselijke impact op het milieu en beperking van ecologische continuïteiten (functionele verbinding tussen twee ecosystemen) zijn belangrijke belemmeringen voor de juiste ontwikkeling van flora en fauna. Waarom is het belangrijk om de natuurlijke wereld in de stad te behouden en te ontwikkelen? En wat zijn de mogelijkheden om deze ontwikkeling te ondersteunen?
Stedelijke biodiversiteit speelt niet alleen een esthetische rol binnen steden: het speelt zelfs een bepalende rol in milieukwaliteit, en absentie van natuur kan worden beschouwd als een volksgezondheidsprobleem.
Planten dragen op meerdere manieren bij aan de waterhuishouding. Groene gevels en daken voorkomen afstroming naar het riool en bufferen regenwater om dit via evapotranspiratie weer aan de atmosfeer af te geven. Als gevolg hiervan wordt de hiervoor aangewezen infrastructuur niet overbelast. Daarnaast voorkomt waterdoorlatend oppervlak een daling van het grondwaterpeil en kan bij voldoende groen oppervlak zelfs een rivieroverstromingen worden voorkomen.
Bij verkoeling van de stedelijke omgeving spelen bomen een cruciale rol. Zij zorgen onder andere voor schaduw en evapotranspiratie waarmee de invloed van het Urban Heat Island effect kan worden beperkt. Op 8 juli 2010 werd om 16.00 uur in een op het noord-zuiden georiënteerde straat in Nantes (Frankrijk) vastgesteld dat de aanwezigheid van twee groene gevels de waargenomen temperatuur met 3 ° C konden verlagen. Men zou zelfs een verlaging van 10 graden kunnen bereiken door 2 rijen ‘evergreens’ te planten. Energetisch gezien houdt dit in dat dergelijke groene muren het energieverbruik met 5 tot zelfs 70% kunnen verminderen! (1)
Zoals eerder aangegeven heeft natuur in de stad een bepalende rol als het gaat om gezondheid. Groene steden helpen onder andere om stress te verminderen en lichaamsbeweging te bevorderen. Meerdere studies hebben aangetoond dat het doorbrengen van tijd in groene ruimten het risico op hart- en vaatziekten vermindert. Tevens vermindert het ademhalingsproblemen en verbetert het de algehele gezondheid (2). Daarnaast wordt de luchtkwaliteit positief beïnvloed door een groene omgeving. Vooral tijdens vervuilingspieken fungeert de natuur als deeltjesfilter door talrijke verontreinigende stoffen zoals NO2 en SO2 op te nemen.
Op kleinere schaal helpen bomen bij opslag van CO2 in biomassa en de bodem, waarmee ze bijdragen aan beperking van het broeikaseffect. Door middel van fotosynthese kan in de takken en stam van een grote volwassen boom tot wel 360 kg CO2 per jaar (3) in de vorm van lignine en cellulose worden opgeslagen. Deze capaciteit is echter sterk afhankelijk van de grootte en leeftijd van de boom. De online tool Arbo Climat, ontwikkeld door ADEME, levert informatie over de impact van verschillende scenario’s op koolstofopslag in bomen. (4)
Naast het feit dat natuur in de stad goed is voor de gezondheid, leveren parken en tuinen ook een recreatieve bijdrage. Meer groen in de stad biedt daarnaast de mogelijkheid tot educatieve evenementen over de natuur. Educatie over de natuur kan tevens een startpunt zijn voor bescherming ervan. Om Jacques-Yves Cousteau te citeren: « on protège ce qu’on aime, et on aime ce qu’on connaît » (we beschermen waar we van houden, en we houden van wat we weten”).
Groene steden zijn zeer gunstig voor inwoners en voor de planeet, maar voegen ook financiële waarde toe aan gebouwen. Mensen hebben van nature de neiging om verbinding te zoeken met de natuur, een concept genaamd Biofilie (5). De nabijheid van tuinen en parken kan daardoor een meerwaarde zijn voor vastgoedbeleggingen. Onderzoek in de stad Brest (Frankrijk) heeft aangetoond dat de waarde van panden in directe nabijheid van groenvoorzieningen 17% hoger was dan panden die enkele 100 meters verder weg zijn gevestigd. Tevens is in de stad Anger aangetoond dat wanneer de dichtheid van groenvoorzieningen met 10% toeneemt, de waarde van woningen met 1,3% toeneemt (6). Het is belangrijk om te vermelden dat dergelijke cijfers afhankelijk zijn van de grootte van de groenvoorziening en kunnen variëren tussen steden. Wel wordt aan de hand van deze gegevens duidelijk dat er sprake is van een groene trend binnen de stedelijke omgeving.
BiodiverCity® label: een belangrijke rol
Om te profiteren van alles wat de natuur te bieden heeft dient ervoor te worden gezorgd dat biodiversiteit in architectuur geïntegreerd wordt. Daarnaast dienen gevarieerde en functionele habitats gecreëerd te worden in de vorm van groene muren, nestkasten of groene daken. Op basis van een ecologische diagnose kan worden bestudeerd op welke manier de ecologische continuïteit van de stad kan wordt verbeterd.
Het BiodiverCity® label beoordeelt of natuur en ecologische functies succesvol geïntegreerd zijn in een vastgoedproject en kan worden gebruikt als leidraad om dit te integreren. Het label benadrukt onder andere de belangen van groenvoorzieningen en het beheer van deze voorzieningen op de lange termijn. Na afloop van het certificeringsproces wordt de invloed van vastgoedactiviteiten op biodiversiteit bepaald.
Dit label wordt ondersteund door de International Biodiversity and Real Estate Council (CIBI) en is toepasbaar op nieuwbouwprojecten en op grote renovaties. Het richt zich op publieke en private gebouwen: kantoren, bedrijventerreinen en logistieke parken, gezamenlijke ontwikkelzones, winkelcentra, etc. Het richt zich specifiek op ontwikkelaars, architecten, vastgoedeigenaren en vastgoedbeheerders.
Het certificeringsproces bestaat uit vier fasen:
1. De inzet van het project voor het proces, deze fase moet plaatsvinden voordat de bouwvergunning wordt aangevraagd;
2. De ontwerpfase vormt het grootste deel van het werk: de geaccrediteerde BiodiverCity-assessor werkt samen met de projecteigenaar om de doelstellingen te definiëren en bewijsvoering voor het label te verzamelen;
3. De verificatieaudit door een onafhankelijke instantie, die de conformiteit van het rapport verifieert;
4) Als het rapport voldoet aan de gestelde eisen, geeft CIBI het certificaat af.
De voordelen van het BiodiverCity® label zijn onder meer:
1. Bevordering van ecologische projecten
2. Implementatie van biodiversiteit in bestaande projecten waarmee toegevoegde waarde gecreëerd kan worden
3. Sterkere argumenten in de ogen van gekozen functionarissen
4. De garantie van kwaliteit en reputatie binnen een stad.
De inzet van een door CIBI geaccrediteerd ecoloog is vereist bij verstrekking van het BiodiverCity® label. Deze ecoloog vervult de rol van specialist, adviseur en assessor. Na een eerste diagnose zal hij / zij op een proactieve manier het biodiversiteitsaspect binnen een project verbeteren. Een geaccrediteerd BiodiverCity-assessor van Longevity Partners zal er daarna voor zorgen dat ecologische prestaties van gebouwen worden geoptimaliseerd.
References:
(1) https://usbeketrica.com/fr/article/canicule-vegetaliser-les-villes-maintenant-encore-possible
(2) Mitchell R., Popham F., 2008. Effect of exposure to natural environment on health inequalities: an observational population study. The Lancet
(3) Jacquet, 2011. Performance énergétique d’une toiture végétale au centre-ville de Montréal. Centre d’écologie urbaine de Montréal.
(4) https://www.adaptation-changement-climatique.fr/centre-ressources/outil-arboclimat
(5) Edward O. Wilson, 1984. Biophilia, Cambridge, Harvard University Press.
(6) Choumert J., Travers M., 2010. La capitalisation immobilière des espaces verts dans la ville d’Angers, Revue économique 2010/5 (Vol. 61)