25 mei 2023
Op 1 januari 2024 treedt de nieuwe Omgevingswet in werking. Deze wet vervangt een aantal bestaande wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving en creëert daarmee een eenvoudiger wetgevingslandschap. Het doel van de wet is om regelgeving te vereenvoudigen en te integreren op een duurzame manier, zodat het makkelijker wordt om activiteiten in de fysieke leefomgeving te regelen. Daarnaast biedt de wet een stimulans om de belangen van verschillende belanghebbenden, zoals gemeenten, vastgoedontwikkelaars en andere partijen die met hun activiteiten de fysieke leefomgeving beïnvloeden, beter op elkaar af te stemmen.
Duurzaamheid is als centraal begrip stevig verankerd in de wet. De wet bestaat uit zes kerninstrumenten die lokale overheden de instrumenten geven om, naast andere doelstellingen, concrete winst te behalen op het gebied van milieu. Eén van die instrumenten is de Omgevingsvisie, een strategisch plan dat lokale overheden de bevoegdheid geeft om een gebiedsgericht programma op te stellen, dat zijn basis weer vindt in de omgevingsvisie. Voor de vastgoedsector zal dit zich gaan vertalen in wijzigingen in de aanvraag en behandeling van vergunningen, of een bezwaring van de bouweisen in verschillende gemeenten.
Daarnaast creëert de wet een digitale omgeving die alle gemeenten met elkaar verbindt en zal dienen als één loket voor alle vergunningsaanvragen, omgevingsplannen, en voor informatie over de kwaliteit van de fysieke leefomgeving. Momenteel duurt een vergunningsaanvraag doorgaans 26 weken. Met de nieuwe online omgeving zal dit naar schatting slechts 8 weken in beslag nemen. Het brede toepassingsgebied laat ons onverlet om een uitputtende lijst op te nemen van activiteiten onder de wet, maar voorbeelden van activiteiten zien onder meer op luchtverontreiniging, bouw of sloop, en vernietiging en behoud van natuurgebieden. Onder de bestaande wet- en regelgeving was voor elke specifieke activiteit een afzonderlijke vergunning vereist. Dit zal met de introductie van de omgevingsvergunning niet meer nodig zijn, waarmee de regeldruk voor burgers en bedrijven moet verminderen. Ten slotte voert de wet een nieuwe compensatieregeling in voor schade die wordt geleden als gevolg van overheidsbeleid.
Aangezien de Omgevingswet van toepassing op een breed scala aan onderwerpen, waaronder bouw, milieu, water, bodem, natuur en cultureel erfgoed is een goede coördinatie tussen de verschillende betrokken partijen en belangen essentieel. Volgens de Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, Hugo de Jonge biedt de wet veel mogelijkheden om de fysieke leefomgeving te verbeteren en activiteiten in deze omgeving te regelen op een meer integrale en duurzame manier. “Deze gebiedsgerichte, integrale aanpak is broodnodig voor de grote opgaven waar we voor staan op het terrein van woningbouw, verduurzaming van de energie, infrastructuur, landbouw en natuur”, aldus de minister. Hieronder schetsen wij hoe de wet en de daaronder vallende regelgeving lokale overheden en betrokkenen een uitgebreid kader biedt om een soepelere, gezondere en snellere overgang naar een duurzame economie mogelijk te maken.
Omgevingswet gebruiken als een instrumentarium voor de duurzaamheidstransitie
Een belangrijk aspect van duurzaamheid is het vinden van een balans tussen economische, ecologische en sociale belangen. De Omgevingswet zal deze belangen beter op elkaar afstemmen en streven naar een evenwichtige benadering van de fysieke leefomgeving. Zo verplicht de wet gemeenten een omgevingsplan te introduceren. Dit omgevingsplan volgt op de Omgevingsvisie en moet de nodige mogelijkheden bieden om duurzaamheidseisen op te nemen in de lokale wet- en regelgeving. Specifiek voor de vastgoedsector kunnen dergelijke eisen bijvoorbeeld betrekking hebben op energiezuinigheid of circulair bouwen.
Daarnaast zal de Omgevingswet ook bijdragen aan het vergroten van de betrokkenheid van burgers en andere belanghebbenden bij de ontwikkeling van de fysieke leefomgeving. Dit doet zij door bedrijven en burgers transparante en vereenvoudigde informatie over de omgevingsplannen te bieden en belanghebbenden de mogelijkheid bieden feedback te geven via een Omgevingsloket. Door deze vorm van participatie en samenwerking kunnen verschillende perspectieven en belangen beter meegenomen, waardoor een meer integrale benadering ontstaat die ook meer rekening houdt met duurzaamheidsaspecten. Overheden worden zo gestimuleerd om alle onderdelen van de fysieke leefomgeving in meer samenhang te bekijken. Zo wordt tegelijkertijd gekeken naar zaken als energie, duurzaamheid en sociale effecten.
Wat is het Besluit Bouwwerken Leefomgeving?
In samenhang met de invoering van de Omgevingswet wordt het bestaande Bouwbesluit (2012) vervangen door het Besluit bouwwerken leefomgeving (“Bbl”). Het Bbl valt als algemene maatregel van bestuur onder de werking van de Omgevingswet en regelt de technische normen voor bouwwerken in de fysieke leefomgeving. Het stekt wettelijke eisen aan het gebruik van materialen of de verwijdering van afvalstoffen tijdens het bouwproces. He besluit brengt aanzienlijke veranderingen voor de vastgoedsector met zich mee, waarbij de meest ingrijpende te vinden zijn in de eisen voor brandveiligheid, oplaadvoorzieningen voor EVs, nieuwe eisen aan de daglichttoetreding en extra eisen bij bouw- en sloopwerkzaamheden. Met betrekking tot brandveiligheid is een voorbeeld van een dergelijke wijziging dat het gebouw gedurende een bepaalde periode bestand moet zijn tegen instorting om zo de veiligheid voor hulpdiensten te waarborgen. Wat oplaadvoorzieningen voor elektrische voertuigen betreft, moet in woongebouwen voor elke parkeerplaats een kabeldoorvoer voor een oplaadpunt worden geïnstalleerd. Voor niet-woningen geld hetzelfde met de extra eis dat per vijf parkeerplaatsen ten minste één oplaadpunt aanwezig dient te zijn. In beide gevallen moeten de parkeerplaatsen op het perceel van de het gebouw liggen. Het verdient opmerking dat het Bbl tal van andere eisen omvat dan die wij hierboven bespreken, waarin al met al een veilige en gezonde fysieke leefomgeving wordt beoogd. Met deze stimulans voor de bouw van veilige en duurzame bouwwerken draagt het Bbl bij aan een duurzamere en veerkrachtigere fysieke leefomgeving.
Samenvattend is duurzaamheid dus een vooropgesteld onderwerp in de nieuwe Omgevingswet en het Bbl. Door het bieden van samenhangende en geïntegreerde regelgeving biedt de wet lokale overheden de nodige instrumenten om innovatief duurzaamheidsbeleid te stimuleren dat zowel de fysieke leefomgeving beschermt al de bouwsector verbetert. Het omgevingsplan is een cruciaal instrument om niet alleen de ruimtelijke aspecten van de energietransitie te borgen, maar ook om te bepalen of deze doelen haalbaar zijn. Bovendien zal het proces van het opstellen en uitvoeren van een omgevingsplan om meer synergie te creëren tussen de fysieke leefomgeving en de gebouwde omgeving daarin. Met de invoering van de Omgevingswet en samenhangende wet- en regelgeving is een instrumentarium beschikbaar waarmee een succesvolle transitie naar een duurzame gebouwde omgeving een stap dichterbij komt.
Hoe Longevity Partners kan helpen
Bij Longevity Partners geloven wij dat kennis van wet- en regelgeving de basis vormt van elke succesvolle duurzaamheidsstrategie. Wij gebruiken onze specialistische kennis van de vastgoedsector om wet- en regelgeving, zoals de Omgevingswet, te analyseren op basis van de specifieke behoeften en de geografische locatie van onze klanten. Ons team biedt een scala van diensten, waaronder ‘legislation reviews’, -trainingen en -workshops, en databeheer en -rapportage om ervoor te zorgen dat klanten de kansen en risico’s in verband met wet- en regelgeving kunnen inschatten.